De P van Positionering
Rob van Lieshout en Caroline van Deursen
Van Dwang naar Perspectief: De noodzaak van een sterke Positionering van alternatieven voor Jeugdzorg+
Na het formuleren van een gezamenlijke ambitie voor alternatieven binnen Jeugdzorg+ is het essentieel om deze visie om te zetten in een heldere positionering van zorgmodellen. Dit vraagt om inzicht in welke expertise nodig is, hoe deze georganiseerd wordt, hoe ze aansluiten bij de ambitie, welke kwaliteitseisen gesteld worden en welke belangen spelen.
Complexiteit in Positionering
Positionering gaat verder dan alleen het vaststellen van de juiste zorgaanpak. Het is het proces waarbij je zorgmodellen afstemt op de behoeften van de doelgroep, de beschikbare expertise en de geografische en organisatorische context. Aanbieders hebben een cruciale rol in het bieden van vernieuwende, flexibele alternatieve zorg die aansluit bij de individuele behoeften van jongeren. Of het nu gaat om kleinschalige woonvormen, gezinsbegeleiding of ambulante zorg, innovatieve benaderingen zorgen ervoor dat jongeren in een ondersteunende omgeving kunnen opgroeien, zonder onterecht door te stromen naar gesloten instellingen met alle bekende gevolgen van dien.
Echter, de concurrentie tussen aanbieders bemoeilijkt vaak de gezamenlijke ontwikkeling van alternatieve zorgvormen. Dit plaatst regio’s in een lastige positie: enerzijds zijn zij opdrachtgever, verantwoordelijk voor kwaliteit en uitvoering, anderzijds moeten zij ook partner zijn in de samenwerking met zorgaanbieders. Deze balans tussen sturing en samenwerking vereist zowel controle als vertrouwen.
In de praktijk blijkt het vaak lastig om deze samenwerking effectief vorm te geven. Er ontbreken gezamenlijk vastgestelde kwaliteitseisen, heldere geografische positionering en (zakelijke) afstemming tussen (zorg)professionals. Dit gebrek aan coördinatie en gelijkgestemdheid – we doen het niet voor een individuele organisatie maar voor de jeugdige- maakt het onnodig complex om de effectiviteit van alternatieve zorg te waarborgen. Met als gevolg dat er te weinig van de grond komt. Een gezamenlijke en goed gecoördineerde aanpak is nodig om deze uitdagingen aan te pakken en de zorg te verbeteren.
Bijvoorbeeld
Afstemming over alternatieven is van belang. Niet alleen hoe de alternatieven eruitzien, maar ook onder welke voorwaarden die alternatieven ingezet worden.
Zo zien we bijvoorbeeld dat gemeenten en zorgaanbieders het principe van onvoorwaardelijk wonen omarmen. In een stelsel waarin verblijf voor een zware doelgroep steeds schaarser wordt, kan het beroep op juist het onvoorwaardelijk wonen in kleinschalige woonvormen bijdragen aan forse wachtlijsten en het vastlopen van de doorstroom naar en uit deze voorzieningen, met zowel inhoudelijke als procesmatige gevolgen.
Belang van Positionering
Positionering draait om het definiëren van de unieke waardepropositie van een zorginitiatief. Dit omvat het bepalen van de doelgroep, het onderscheidend vermogen, de missie en de aansluiting bij maatschappelijke en beleidsdoelen. Sterke positionering biedt verschillende voordelen: het zorgt voor duidelijkheid voor cliënten, bevordert efficiënte samenwerking, verbetert de aansluiting op beleid en financiering, verlaagt kosten en doorlooptijd en versterkt de impact van zorgmodellen. Vaak zien we het tegenovergestelde: blijven praten en veel kosten maken of tijd besteden die dan niet meer naar de primaire opdracht gaat: het bieden van een goed en duidelijk alternatief. Een sterke positionering vraagt:
- Opstellen van gezamenlijke kwaliteitseisen: zodat iedereen dezelfde verwachtingen heeft over wat goede zorg inhoudt. Dit zorgt voor heldere richtlijnen voor de dienstverlening, zodat regio’s kunnen sturen op kwaliteit van uitvoering.
- Uitwerking van geografische positionering: Het uitgangspunt moet altijd zijn dat zorg zo dicht mogelijk bij het kind wordt geboden. Dit vergroot de kans op succesvolle zorginterventies.
- Bij elkaar brengen van expertises: Door regionale samenwerking en het verbinden van deskundigen kan kennis gedeeld worden en kan gezamenlijk een zorgtraject worden opgezet.
- Inzicht in investering en opbrengst van alternatieve zorg: Het stellen van duidelijke financiële doelen en het meten van resultaten helpt de waarde van alternatieve zorg te onderbouwen en effectieve keuzes te maken.
- Afspraken over monitoring en sturing op doorstroom: Dit houdt in dat de voortgang van jongeren goed gemonitord wordt, zodat ze op het juiste moment verder kunnen in hun zorgtraject.
DAPPER in Positionering
Partijen moeten dapper zijn om gezamenlijk alternatieven voor Jeugdzorg+ te ontwikkelen. Dit vraagt om moed om verder te kijken dan de grenzen van de eigen organisatie en samen te werken met andere zorgaanbieders, gemeenten en stakeholders. Door gezamenlijke doelen te stellen, expertise te delen en nieuwe wegen te verkennen, kunnen we duurzame alternatieven creëren die jongeren de zorg bieden die ze nodig hebben.
Waar DAPPER voor staat
DAPPER is een model dat houvast biedt aan gemeenten in tijden van transformatie. Het doet dit door aan de hand van een overzichtelijk en begeleidend stappenplan voortdurend keuzes af te dwingen op basis van een duidelijke focus. Het maakt de te nemen stappen overzichtelijk en dient als een complete aanpak van begin tot eind. Het gebruik van dit model garandeert succes doordat het de focus legt op wat het meest oplevert en zorgt dat de keuzes die worden gemaakt, worden onderbouwd met realistische prognoses op basis van gegronde data-analyse.
Door DAPPER consequent toe te passen, zorgen we ervoor dat ambities worden vertaald naar blijvende verbeteringen in de Jeugdzorg+.
