De P van Partnership
Frank van Kuijck
Hoe tijdig en zakelijk partnership een verschil kan maken: denk groot maar maak het klein
De transformatie van de Jeugdzorg+ is een complexe situatie. Niet alleen zorginhoudelijk, hoe zorgen we voor de tijdig voor de juiste alternatieven maar zeker ook omdat er vaak meerdere belangen en wellicht ook nog gevoelens zijn. De praktijkervaring van een aantal casussen waar TransitiePartners bij ingeschakeld is laten dit zien.
Wat maakt het complex en gevoelig?
De afbouw, opbouw en ombouw van Jeugzorg+ gaat gepaard met verandering en heeft niet zelden een stevige financiële impact. Een impact die niet altijd overzienbaar is door het ontbreken van een gedegen en transparante businesscase. Maar ook omdat er vaak ‘gedoe’ is over wie welke rekening oppakt. En dat gaat vaak over serieuze bedragen. Niet zelden verzand een dergelijk gesprek in het oprakelen van het verleden en of verwijten die gaan over de schuldvraag. Een schuldvraag die gaat over waarom het zo veel moet kosten, ontevredenheid over de dienstverlening en niet in de laatste plaats…. als we het eerder hadden geweten….
Gemeenten of regio’s zien zich hierin ook nog geplaatst voor een tweetal duivelse dilemma’s. Ten eerste zou het uitgangspunt met elkaar moeten zijn dat er sprake is van een level playing field, er zijn immers meerdere aanbieders die aanspraak zullen maken op af-ombouw of opbouwgelden. Daarnaast is de financiële speelruimte van gemeenten beperkt(er) door de druk op de Jeugdzorg budgetten en het aankomende Ravijnjaar/-jaren. Hoe kunnen ‘partijen’ toch uit deze Gordiaanse knoop geraken?
De kern is tijdig en zakelijk partnership
Dat lijkt simpel, is het ook maar in de praktijk zijn hiervoor nog wel een aantal uitdagingen voor te onderkennen:
- Duidelijkheid over waar we met elkaar naar toe werken en een scherpe rolverdeling. Maak scherp wat het eindbeeld van de transformatie moet zijn door concreet te benoemen wat de afbouw moet opleveren qua plaatsen, alternatieven, planning en verantwoordelijkheden.
- Van complex en onoverzichtelijk naar simpelere kleinere behapbare stappen. De afbouw behelst vaak vele facetten. Zoals onder meer huisvesting, personeel, vastgoed, onzekerheden over dienstverlening, alternatieven, kostenontwikkeling, etc. Knip dergelijke thema’s met elkaar op en bepaal op de onderkende onderdelen wat de te bereiken resultaten moeten zijn en werk hierin plan- en projectmatig.
- Oud zeer opruimen om vertrouwen te vergroten. Maak ruimte en tijd om oud zeer en irritaties te benoemen en adresseren
- Investeer in (financiële) feitenkennis en kom tot afspraken over uitgangspunten. De kosten van de Jeugdzorg+ afbouw, ombouw of opbouw zijn van vele variabelen afhankelijk. Maak businesscases en doorleef en bespreek de uitgangspunten met elkaar zodat begrip en transparantie gaat ontstaan. Benoem hierbij ook de wederzijdse opgaven en risico’s.
- Neem gezamenlijke verantwoordelijkheid voor de rekening die resteert. De afbouw kost geld. Vaak wordt geredeneerd vanuit bestaande casuïstiek en functioneren van de aanbieder en handelen van de gemeente(n). Benoem scherp wat financieringsbronnen zijn en waar bijvoorbeeld opgaven liggen voor zekerheden, risicoverdeling, benefitsharing vastgoedopbrengsten, afbouw overhead of verbeteringspotentieel in de bedrijfsvoering.
- Herkenning en erkenning voor de gezamenlijke en individuele verbeterpunten en er geen gevecht maken. Gebruik de transformatie met elkaar ook om te spreken over verbeter- en ontwikkelpunten in de bedrijfsvoering of contractafspraken. Waar kan het slimmer anders en beter. Bijvoorbeeld uniformeren inkoop, stroomlijnen werkprocessen, vermindering administratieve lasten of scherper kostenbewaking en -beheersing.
- Governance scherp wegzetten. Spreek vooraf met elkaar over een duidelijke projectstructuur, verantwoordelijkheden en escallatielijnen inclusief planning.
- Stakeholders meenemen in dilemma’s en afspraken. De uitkomsten gaan vaak vele partijen aan. Personeel zorginstelling, OR, bestuur, RvT, ambtelijke organisatie, directie gemeenten, regio’s en bestuurders gemeenten. Geef aandacht aan en in het proces aan de verschillende belangen. Herken en erken die ook en maak deze duidelijk en tijdig bespreekbaar. Zorg daarbij voor een gezamenlijk ‘escalatiesysteem’ waar ook daadwerkelijk knopen doorgehakt kunnen worden.
Waar DAPPER voor staat
DAPPER is een model dat houvast biedt aan gemeenten in tijden van transformatie. Het doet dit door aan de hand van een overzichtelijk en begeleidend stappenplan voortdurend keuzes af te dwingen op basis van een duidelijke focus. Het maakt de te nemen stappen overzichtelijk en dient als een complete aanpak van begin tot eind. Het gebruik van dit model garandeert succes doordat het de focus legt op wat het meest oplevert en zorgt dat de keuzes die worden gemaakt, worden onderbouwd met realistische prognoses op basis van gegronde data-analyse.
Als invulling gegeven kan worden aan bovenstaande randvoorwaarden die naar onze mening vragen om lef en DAPPER zijn dan wordt de noodzakelijke inhoudelijke en financiële transformatie niet alleen leuk maar ook voorspelbaar. Onze ervaring is dat daardoor ook het partnership vergroot wordt en dat het komt van praten tot doen. Denk groot maar houdt het klein voor het beste en snelste resultaat zodat de Gordiaanse knoop eindelijk opgelost wordt.
