In veel gemeenten is het gebruik van jeugdhulp afgelopen jaren gestegen. Gemeenten hebben soms wel een vermoeden wat de oorzaak kan zijn, maar dat is vaak te weinig om goed te kunnen sturen. Zo was ook het geval in Sittard-Geleen. Eefje en Rob onderzochten daarom de oorzaken van de stijging van de jeugdhulpkosten om concrete aanbevelingen te kunnen doen voor verbetering. Deze artikelenreeks gaat in op de lessen die kunnen worden geleerd uit deze casus. Deze week: de conclusies en aanbevelingen.
Conclusies
De oorzaak van stijging van jeugdhulp is meestal niet zo eenvoudig te bepalen. Zoals in Deel 1 van deze reeks al is genoemd zagen we in Sittard-Geleen vooral een stijging van de onderdelen begeleiding en behandeling. Eefje en Rob onderzochten hoe dit komt en constateerden twee belangrijke zaken:
- De stijging op begeleiding en behandeling kwam vooral doordat deze trajecten steeds langer duurden. Dat is opvallend, want het is juist aangetoond dat langdurige zorg niet noodzakelijk betere resultaten oplevert dan korte zorg. Een beter resultaat krijg je met doelmatige inzet van zorg, niet met een behandeling die lang duurt.
- De Zorgpaden lieten zien dat veel trajecten opeenvolgend werden ingezet. Als eerder de juiste zorg kan worden ingezet kan het aantal trajecten worden teruggebracht. Ook bleek dat zorg vaak wordt verlengd en er beperkt wordt afgeschaald naar het voorliggende veld of eigen netwerk van de cliënt.
Aanbevelingen
Deze resultaten bieden kansen voor verbetering! Maar zoals gezegd, jeugdhulp is complex en er zijn veel partijen betrokken. Er is geen quick fix voor het terugdringen van de kosten. Bij het terugdringen van lange en opeenvolgende trajecten gaat het in eerste instantie om kaders en sturing. Eefje en Rob kwamen met concrete aanbevelingen voor Sittard-Geleen om dit te verbeteren.
Toegang: formuleer een duidelijke opdracht voor het gemeentelijke toegangsteam. Een duidelijke visie op de rol van de toegang helpt bij dilemma’s die spelen op de werkvloer biedt de basis voor werkprocessen en geeft toegangsmedewerkers kaders en ondersteuning bij het maken van moeilijke beslissingen.
Agendeer de rol van ouders en het eigen netwerk op teamoverleggen en intervisie, om deze rol beter te benutten. Het moet een vast onderdeel worden van het werkproces van het toegangsteam om de aanpak te borgen in de uitvoering.
Krijg meer grip op de voortgang van trajecten door het formuleren van concrete doelen. Consulenten kunnen als casusregisseurs gesprekken voeren met aanbieders en cliënten waarin de voortgang op het te behalen resultaat wordt bewaakt.
Voorliggend veld: zorg dat partijen in het voorveld elkaar (persoonlijk) kennen. Partijen in het voorliggend veld kunnen veelal voorkomen dat jeugdhulp nodig is. In de praktijk belanden teveel jeugdigen alsnog in jeugdhulp, omdat het voorveld onvoldoende wordt benut.
Zorg voor een goed dekkend netwerk in het voorveld. Als je wil voorkomen dat jeugdhulp wordt ingezet, moet het voorveld voldoende capaciteit hebben en aansluiten bij de behoeften in de gemeente.
Houd het voorveld regelmatig tegen het licht. Het voorveld en de jeugdhulp moeten op elkaar aansluiten. Veranderingen in de ene leiden dan ook tot verandering in de andere.
Aanbieders en inkoop: hanteer objectieve criteria bij de formulering van arrangementen. Veelal krijgen aanbieders de ruimte om te doen wat nodig is. Een mooi streven, maar dit geeft de gemeente onvoldoende handvatten om te sturen. Door samen met aanbieders scherper te formuleren wat wanneer wordt ingezet hebben aanbieders een duidelijke opdracht, kunnen gemeenten beter sturen en is er een basis waarop partijen elkaar kunnen aanspreken.
Beperk het aantal zorgaanbieders tot een beheersbaar aantal. Een goed overzicht van zorgaanbieders is essentieel om de juiste zorg in te zetten. Een toename van het aantal (kleine) aanbieders maakt dit lastig. Het sturen op een behapbaar aantal aanbieders helpt de toegang en en andere verwijzers. Ook kan contractmanagement beter sturen op de kwaliteit van zorg.
Het vervolg in Sittard-Geleen
Sittard-Geleen is actief aan de slag gegaan met de resultaten van het onderzoek. Hoewel een groot gedeelte van de jeugdhulp regionaal wordt ingekocht, is de gemeente op zoek gegaan naar oplossingen in de directe invloedsfeer van de gemeente. Zo zijn gesprekken gevoerd met de partijen die in het voorliggend veld actief zijn over hun aanbod en heeft de gemeente aanpassingen aangebracht in de werkwijze van hun lokale toegangsteam. De gemeente stemt vraag en aanbod beter op elkaar af, vergroot de effecten van sturingsinstrumenten aan de voorkant en ondersteunt hun inwoners actief bij het oplossen van ernstige jeugdproblematiek.
Wil je meer weten over de oorzaken naar de stijging van jeugdhulpgebruik in jouw gemeente? En spreekt de aanpak van Rob en Eefje je aan? Neem dan vrijblijvend contact op met Rob