Contractmanagement vanuit vertrouwen of door controle?

Het sociaal domein ligt onder een vergrootglas. We zitten inmiddels in het zesde jaar na de decentralisatie. In de afgelopen zes jaar is enorm veel gebeurd en gebeurt er nog steeds heel veel. Onderwerpen die steeds vaker aandacht krijgen zijn de tekorten bij gemeenten en regeldruk bij zorgorganisaties.

Dit leidt ook tot twee oproepen. Vanuit financieel oogpunt is er de roep om meer controle. Er is een grote behoefte om meer grip te krijgen op waar de financiën aan besteed worden en waar het geld mogelijk ‘weglekt’. Vanaf de andere kant is er juist de roep om vertrouwen en om de regeldruk weg te halen bij de professionals.

Voor beide valt genoeg te zeggen. Controle is legitiem, want het is niet meer dan terecht dat je controleert of (publiek) geld juist wordt besteed. Maar zonder vertrouwen is er geen basis voor een samenwerkingsrelatie.  De sleutel voor effectief contractmanagement (en daarmee een effectief sociaal domein) ligt in een goede balans tussen de twee. In dit artikel leg ik je kort uit waarom.

Vertrouwen als uitgangspunt

Het uitgangspunt van vertrouwen is een belangrijke, zo niet essentiële, basis om een goede samenwerkingsrelatie te kunnen opbouwen tussen gemeenten en zorgaanbieder. Het is juist deze samenwerking die transformatie in het sociaal domein realiseert. Transformeren vraagt namelijk om voldoende middelen, capaciteit en het vertrouwen dat de juiste partij de juiste opdracht krijgt. Gemeenten en zorgaanbieder hebben elkaar hier echt voor nodig. Vertrouwen vraagt van zorgaanbieders dat zij inzichtelijk kunnen maken wat het werk inhoudt, wat dit kost en dat middelen doelmatig en rechtmatig zijn ingezet. Vertrouwen vraagt van gemeenten juist het uitgangspunt dat zorgaanbieders maatschappelijk verantwoord te werk gaan en zich bewust zijn van de financiële situatie van gemeenten. Het vraagt van gemeenten het bewustzijn van (administratieve) regeldruk voor zorgaanbieders en de uitdaging niet meer maatregelen te nemen dan nodig om rechtmatigheid en doelmatigheid te kunnen controleren.

Controle als afrekenmiddel

In de praktijk zien we dat controleren door gemeenten zich vaak nog richt op rechtmatigheid en beperkt tot factuurcontrole en controles bij de eindverantwoording. Bij gesprekken waar het gaat over controle valt al snel de term materiële controle en fraude. Uitgangspunt lijkt om de ‘slechte partijen’ eruit te pikken en te kunnen aanpakken.

Laat duidelijk zijn: als het aankomt op frauduleuze praktijken moeten deze aangepakt worden. Toch pleit ik ervoor om een controleproces niet in te richten vanuit het uitgangspunt van fraude. Materiële controle is een zware en intensieve controlevorm is die niet zomaar kan en mag worden uitgevoerd.

Controle als verbeterinstrument en wederzijds vertrouwen

Effectief contractmanagement op basis van wederzijds vertrouwen ontstaat wanneer je controles gebruikt als verbeterinstrument. Niet om per definitie de organisaties aan te pakken die het niet goed doen, maar om het proces rondom rechtmatigheid en doelmatigheid constant te toetsen. Want vergeet niet, onjuistheden kunnen aan beide kanten van de tafel voorkomen. Bovendien zijn fouten vaak niet het gevolg van bewust handelen, maar van onbewust handelen. Bijvoorbeeld door andere interpretatie van het contract.

Door je controleproces juist hierop in te richten kun je contracten aanscherpen en onduidelijkheden in processen wegnemen. Dit zorgt voor een doorlopende verbetercyclus. In dit proces kun je ook bij zorgaanbieders controleren, maar dan met de insteek dat controle dient als verbeterinstrument. Door het controleproces goed te regelen groeit het vertrouwen van de gemeente in de zorgaanbieder en wordt ook duidelijk waar afspraken aanscherping nodig hebben. Juist deze focus helpt om maatregelen te nemen waar nodig en zo geen maatregelen te nemen waarbij de administratieve lasten de overhand krijgen.

Zo haal je het maximale resultaat voor je contractmanagement. Je spoort op waar het mis gaat, kunt hierop acteren én bouwt aan vertrouwen.

Vind je het nog een zoektocht hoe je met effectieve controle bouwt aan een vertrouwensrelatie met je zorgaanbieders? Max Gijtenbeek kan je hier mee op weg helpen.

Meer artikelen.