Succesvol hervormen in de jeugdhulp, hoe doe je dat? In deze reeks neem ik je mee in de zeven eigenschappen die Steven Covey centraal stelt.  

We zijn aangekomen bij alweer de laatste sleutel. Het is de sleutel die we als mens, maar ook als organisatie continue zouden moeten gebruiken. Het is ook de sleutel waar we onszelf misschien wel de minste tijd voor gunnen.  

Sleutel 7: “Houd de zaag scherp” 
Deze eigenschap stelt het belang van continue onderhoud centraal. Eén van de doelen van de hervormingsagenda Jeugd is: ‘Kwaliteitsverbetering en blijvend leren’. Het verbeteren van de kwaliteit gaat in de jeugdhulp vaak niet alleen over iets, maar ook over iemand. In ons werk zijn we ons eigen en belangrijkste gereedschap. Het gaat daarom niet alleen over het verbeteren van de kwaliteit van producten, maar het gaat ook over het verbeteren en onderhouden van onze professionele kwaliteiten. We zijn het verplicht aan de jeugdigen en hun gezinnen onze eigen professionele (en daarmee ook onze persoonlijke) zaag scherp te houden.  

Een botte zaag zaagt niet!  

Scherp houden van de jeugdhulp
Het doel ‘kwaliteitsverbetering en blijvend leren’ in de Hervormingsagenda gaat over de ontwikkeling van de jeugdhulp. Het is de bedoeling dat we alleen datgene aanbieden wat ook aantoonbaar werkt en dat we met elkaar vast (blijven) stellen aan welke kwaliteit het moet voldoen. Dit is een belangrijk aspect en tegelijkertijd een lastige. Als we het over Jeugdhulp hebben, hebben we het niet over een apparaat wat altijd op dezelfde manier functioneert. Of een bepaalde vorm van jeugdhulp wel of niet werkt hangt van veel verschillende aspecten af. Eén van deze aspecten zijn wij als hulpverleners. Ik ben dan ook van mening dat het van essentieel belang is dat we onze eigen zaag scherp houden. 

Valkuil
We zijn geneigd, zeker in de huidige druk op de jeugdhulp, om vooral te rennen. Om snel te handelen, dan hebben we in ieder geval iets gedaan. Echter, zoals al wel eerder genoemd (en niet alleen door mij) vraagt deze druk juist om stilstand. We moeten ruimte creëren, om pro-actief te gaan handelen. Dit kan alleen als we stil gaan staan en met elkaar reflecteren om wat we hebben gedaan en wat we nog te doen hebben. 

De gevleugelde uitspraak – je moet eerst goed voor jezelf zorgen, voordat je voor een ander kan zorgen geldt ook in deze. Herinneren jullie de tijdsmanagementmatrix van de derde sleutel nog? De activiteiten om de zaag scherp te houden moeten terug naar kwadrant II (niet dringend en belangrijk). Door alle drukte zijn ze namelijk beland in kwadrant I (dringend en belangrijk) en lijkt (en is misschien ook wel) nu alles dringend en belangrijk. Gevolg is wel dat we onszelf en elkaar knettergek maken. En dit heeft dan weer als gevolg dat we niet (meer) in staat zijn om goede jeugdhulp te verlenen. Hiermee is de vicieuze cirkel geboren. 

Scherp houden van de sociaal werker
Zowel de werkgevers als wijzelf hebben een verantwoordelijkheid om onze zaag scherp te houden. We moeten goed voor onszelf zorgen. Gelukkig is de term ‘werkgeluk’ in toenemende mate in opkomst en beseffen we steeds meer hoe belangrijk dit is. Gelukkige en gezonde medewerkers kunnen zich veel meer ontwikkelen in de voorgaande 6 sleutels.  

In de praktijk
We zullen met elkaar de zaag scherp moeten houden op wat het doel van de Jeugdwet is en of de hulp die ingezet wordt ook bijdraagt aan het doel en niet aan het in stand houden van problemen. Tevens moeten we er scherp op zijn dat we de oorzaken aanpakken en niet de symptomen. Om dit alles te kunnen doen moeten we vooral goed voor onszelf zorgen! 

Dit betekent dat de werkgever, naast een goede bedrijfsvoering, heldere rollen en processen, ook ruimte en gelegenheid moet geven om met en van elkaar te leren. Hierbij is aandacht nodig voor de persoonlijke ontwikkeling van de medewerkers en ook voor de teamontwikkeling. Intervisie en (team)coaching zijn hierbij helpende middelen.  

Naast het leren van elkaar in een team, zullen we ook met elkaar moeten leren in de regio en in het land.  

Ik ben heel benieuwd wat jij doet om jouw zaag scherp te houden en wat zou jou hier nog bij helpen? 

Mocht je naar aanleiding van dit artikel vragen hebben, neem gerust contact met mij op, ik denk graag met je mee! 

Steven Covey – de zeven eigenschappen voor succes in je leven. 102e druk 2023
ISBN: 9789047006817